تهران پرجمعیت ترین شهر کشور و مرکز سیاسی کشور است. میلیونها نفر در این کلانشهر بزرگ زندگی می کنند و هر روزه صدها هزار نفر نیز برای کار از شهرها و استانهای مجاور مانند البرز برای کار به این شهر بزرگ وارد میشوند.7 میلیون و ۷۸۵ هزارنفر در این شهر ساکن هستند و تهران دارای بالاترین بزرگترین بازار کار کشور است. تحولات در این کلانشهر آنقدر حائز اهمیت است که می تواند بازار کار سایر مناطق کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ بنابراین وجود مراکز سیاسی، وزارتخانه ها، سازمانها، مراکز مختلف دولتی، عمومی و خصوصی و ... باعث افزایش ضریب اهمیت این شهر شده است. بررسی جدیدترین آمارها ارائه شده از سوی وزارت کار درباره وضعیت بازار کار پایتخت کشور نشان میدهد در سال ۹۳ تعداد ۱۰ میلیون و ۹۶۴ هزار و ۷۰۱ نفر از کل جمعیت ۶۳ میلیون و ۳۳۵ هزارنفری در سن کار کشور، در استان تهران سکونت داشته اند.
گزارش وزارت کار از اوضاع بازار کار پایتخت
با این وجود، از حدود ۱۱ میلیون فرد در سن کار پایتخت در سال گذشته تنها ۳ میلیون و ۹۸۵ هزارنفر دارای فعالیت اقتصادی بوده و ۳ میلیون و ۶۵۴ هزار نفر نیز شاغل بوده اند. از سویی، ۶ میلیون و ۹۷۸ هزار تهرانی غیرفعال و خانه نشین بوده اند در حالی که تصور می شود هزینه های بالای زندگی در شهرهای بزرگ مانند تهران میطلبد تا جمعیت بالاتری در بازار کار مشغول به فعالیت باشند. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری مییابد که در مقابل ۶ میلیون و ۹۷۸ هزار خانه نشین و غیرفعال، تنها ۳۳۱ هزار نفر در جستجوی شغل بوده و بیکار هستند، همچنین در سال گذشته فقط حدود ۷۹ هزار نفر برای یافتن کار به دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی ها مراجعه داشته اند.
۲ میلیون و ۱۷۰ هزار مرد در سن کار پایتخت نشین به اضافه ۴ میلیون و ۸۰۸ هزار زن جزو جمعیت عیرفعال محسوب شده و سهم کشاورزی در این استان از اشتغال زایی تنها ۱.۱ درصد است، در عین حال صنعت ۳۷.۱ و خدمات نیز ۶۱.۸ درصد کل اشتغال را شامل می شود که از این منظر می توان تهران را شهری خدماتی دانست. نرخ بیکاری پایتخت در تابستان سال ۹۳ به میزان ۵.۱ درصد بوده اما این نرخ در تابستان ۹۴ تقریبا به دو برابر افزایش یافته و به ۹.۲ درصد رسیده است. این نرخ نشان می دهد در یک سال تحولات عظیمی در بازار کار تهران شکل گرفته است.
با وجود اینکه ۱۳.۲ درصد بیکاران کشور در تهران سکونت دارند، ۱۷.۲ درصد کل شاغلان ایران مربوط به این شهر است. نرخ بیکاری زنان ۱۵ تا ۲۴ ساله در پایتخت بیش از ۲ برابر نرخ عمومی بیکاری در این گروه سنی به میزان ۳۹.۷ درصد است در حالی که نرخ عمومی بیکاری در این گزوه سنی برای مردان و زنان ۱۸.۶ درصد است.
نزدیک ۷ میلیون تهرانی کار نمیکنند
به دلیل بالا بودن هزینه های زندگی در پایتخت، ۴۷.۹ درصد شاغلان (میانگین کشوری ۳۸.۶ درصد) این شهر در هفته بیش از ۴۹ ساعت کار میکنند که نشان دهنده انجام اضافه کاری از سوی آنها است. ۵۲.۷ درصد مردان تهرانی در هفته اضافه کاری می کنند و ۱۷.۹ درصد زنان پایتخت نشین نیز چنین وضعیتی را دارند. به دلیل قرار داشتن مراکز خدمات عمومی و دولتی در تهران، میزان اشتغال تهرانیها در بخش خصوصی نسبت به سایر مناطق کشور کمتر است. هم اکنون ۸۳.۱ درصد کل بازار کار ایران خصوصی است اما در تهران ۷۸.۱ درصد اشتغال زایی توسط شرکتهای خصوصی انجام شده است.
۸۰.۳ درصد مردان تهرانی و ۶۴.۶ درصد زنان در بخش خصوصی اشتغال دارند. در کل کشور ۸۴.۹ درصد مردان در این بخش فعالیت میکنند و در مورد زنان نیز ۷۲.۴ درصد زنان اشتغال خصوصی دارند. ۲۱.۹ درصد مردان و زنان پایتخت نشین در بخش عمومی اشتغال دارند که می تواند ناشی از قرار گرفتن تمامی وزارتخانه ها، دستگاه ها، ادارات مرکزی و بزرگ و دفاتر اصلی ادارات دولتی در این شهر باشد. اشتغال زایی در بخش کشاورزی طبق روال موجود به زودی صفر خواهد شد و اشتغال صنعتی نیز رو به کاهش است؛ در نقطه مقابل انجام مشاغل خدماتی در این کلانشهر اوج گرفته و این بخش به تنها ۴۸.۳ درصد اشتغال تهران را ایجاد می کند. ۵۹.۴ درصد مردان تهرانی و ۷۶.۳ درصد زنان دارای مشاغل خدماتی هستند.
این شهر بزرگ دارای یک میلیون و ۴۸۰ هزار نفر تحصیل کرده غیرفعال است و ۱۶۴ هزار فارغ التحصیل دانشگاهی آن جزو بیکاران محسوب میشوند. مجموع غیرفعالان تحصیل کرده کل کشور در سال گذشته به ۵ میلیون و ۸۱۳ هزارنفر رسید. نکته حائز اهمیت دیگر درباره بازار کار پایتخت اینکه از مجموع ۴ میلیون و ۵۴۴ هزار نفر تحصیل کرده شاغل کشور، یک میلیون و ۱۴۲ هزارنفر در تهران سکونت داشته و مشغول به کار هستند.